ถาม:
น้องหมาเป็นเบาหวานค่ะ ต้องฉีดอินซูลินให้ทุกวัน แรก ๆ คุณหมอเตรียมใส่เข็มฉีดยาให้ค่ะ มาถึงเราก็ฉีดอย่างเดียว
แต่ตอนหลังคุณหมอให้ไปซื้ออินซูลินมาฉีดเอง ไม่ทราบว่ามีขั้นตอนเตรียมอย่างไรบ้างค่ะ
พอดีคุณแม่พาน้องหมาไป ไม่ได้สอบถามมาค่ะ
ขวดอินซูลินมีจุดยางปิด สามารถแทงเข็มลงไปได้เลยใช่ไหมค่ะ แล้วต้องหาอะไรมาปิดไว้หรือป่าว?
ขอบคุณทุก ๆ ความเห็นมากค่ะ
ตอบ:
รูปแบบอินซูลินมี 2 ประเภท
· อินซูลินชนิดใส จะเหมือนน้ำบริสุทธิ์ ไม่มีสี เป็นยาฉีดที่ให้ผลรวดเร็ว หลังฉีดประมาณ 30 นาที แต่มีช่วงเวลาออกฤทธิ์เพียง 6 ชั่วโมง (โดยประมาณ)
· อินซูลินชนิดขุ่น จะมีตะกอนเล็กๆ แขวนลอยอยู่ เพื่อการออกฤทธิ์นานประมาณ 16 – 20 ชั่วโมงมากยิ่งขึ้น
การเตรียมยา
· ก่อนนำมาใช้ทุกครั้ง ให้ตรวจดูลักษณะยา ถ้าเป็นชนิดน้ำใส ต้องไม่หนืด ไม่มีสี ถ้าเป็นชนิดน้ำขุ่นแขวนตะกอน ให้คลึงขวดยาบนฝ่ามือทั้งสองข้างเบาๆ เพื่อให้ยาผสมกันทั่วทั้งขวด ห้ามเขย่าขวดอย่างเด็ดขาด เพราะจะทำให้เกิดฟอง ซึ่งจะอันตรายเมื่อนำไปฉีด
· ถ้าใช้อินซูลิน ทั้งชนิดน้ำขุ่นและน้ำใสในเวลาเดียวกัน ให้ดูดยาชนิดน้ำใสก่อนเสมอ เพราะสามารถสังเกตได้ หากอินซูลินน้ำใสมีลักษณะเปลี่ยนไป เมื่อดูดยาสองชนิดผสมในเข็มเดียวกัน ควรฉีดทันทีหรือภายใน 15 นาที เพราะหากทิ้งไว้นาน จะทำให้การออกฤทธิ์ของยาเปลี่ยนไป
เคล็ดลับเก็บรักษาอินซูลิน
· ควรเก็บอินซูลินไว้ที่อุณหภูมิ 2 – 8 องศาเซลเซียส ถ้ายังไม่เปิดเก็บได้นานเท่ากับอายุยาข้างขวด ถ้าเปิดใช้แล้วเก็นในตู้เย็นไม่เกิน 3 เดือน
. สามารถเก็บไว้ในอุณหภูมิห้อง (ประมาณ 25 องศาเซลเซียส) ได้นานประมาณ 1 เดือน
. อินซูลินที่เก็บในอุณหภูมิสูง เช่น กลางแดดจัด หรือที่อุณหภูมิต่ำมากๆ เช่น ในช่องแช่แข็งของตู้เย็น ไม่ควรใช้เป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากยาเสื่อมคุณภาพ
วิธีดูดยาจากขวด
1. ทำความสะอาดจุกขวดยาด้วยสำลีชุบอัลกอฮอล์ 70% โดยวิธีหมุนจากจุดที่แทงเข็มวนออกด้านนอกจนถึงคอขวดยา (ถ้ามีแผ่นโลหะปิดอยู่บนจุกยางให้ดึงออกแล้วทำความสะอาดอีกครั้งหนึ่ง) ปล่อยให้อัลกอฮอล์แห้ง
2. แก้ห่อกระบอกฉีดยาโดยระวังมิให้เกิดการปนเปื้อน
3. สวมหัวเข็มสำหรับดูดยาเข้ากับปลายกระบอกฉีดยา บิดหัวเข็มให้แน่นพอประมาณ
4. ถอดปลอกเข็มออก ดูดอากาศเข้ากระบอกฉีดยาเท่าปริมาณยาที่ต้องการ
5. แทงเข็มเข้าจุกยางใช้นิ้วหัวแม่มือดันลูกสูบให้อากาศเข้าขวดยาจนหมด
6. คว่ำขวดยาลง โดยให้นิ้วดันลูกสูบอยู่ ปรับให้ปลายตัดเข็มอยู่ในน้ำยา
7. ค่อย ๆ ปล่อยนิ้วที่ดันลูกสูบออก น้ำยาจากขวดจะไหลเข้ามาในกระบอกฉีดยา เมื่อได้ยาครบตามปริมาณที่ต้องการ ถอนเข็มและกระบอกฉีดยาออกจากจุกขวด
(เท่าที่เคยใช้ ขวดอินซุลินจะเล็ก และเราใช้ยาปริมาณน้อย ไม่จำเป็นต้องแทงเข็มสองเล่มแบบคห.2 คะ เพราะจะเพิ่มโอกาสปนเปื้อนเชื้อ การแทงเข็มสองเล่มจะใช้เมื่อต้องการดูดยาปริมาณมากๆ เพื่อความรวดเร็ว)
วิธีฉีด
1. ล้างมือให้สะอาด
2. เตรียมยาฉีดตามหลักการปลอดเชื้อ (แบบคห.6)
3.เลือกตำแหน่งที่ฉีดยา หลีกเลี่ยงบริเวณที่มีรอยถลอก อักเสบ ช้ำ บวมหรือรอยแผลเป็น ในการฉีดครั้งต่อไป ควรฉีดห่างจากจุดเดิม 1 นิ้ว
4.เช็ดบริเวณที่จะฉีดยาด้วยสำลีชุบแอลกอฮอล์ 70 % เช็ดเป็นวงกลมจากตรงกลางออกด้านนอก
5.ถอดปลอกเข็มออก
6.ขณะที่รอให้แอลกอฮอล์แห้ง ไล่อากาศในกระบอกฉีดยาโดยจับกระบอกฉีดยาให้ตั้งตรงค่อยๆดันลูกสูบจนกระทั่งเห็นยาเข้าไปอยู่ในหัวเข็ม ตรวจสอบจำนวนยาให้ถูกต้อง
7.จับผิวหนังให้ตึง โดยยกขึ้นหรือดึงลง จับกระบอกฉีดยาให้ปลายตัดของเข็มหงายขึ้น แทงเข็มฉีดยาทำมุม 45 องศากับผิวหนัง
8.ดึงลูกสูบออกเล็กน้อยเพื่อทดสอบว่าปลายเข็มแทงถูกหลอดเลือดหรือไม่
ถ้าไม่พบเลือดในกระบอกฉีดยาให้ดันยาเข้าไปช้าๆจนหมด
9.ใช้สำลีแห้งวางเหนือจุดแทงเข็ม ดึงเข็มออกโดยเร็วตามทิศทางเดียวกับที่แทงเข็ม เลื่อนสำลีกดรอยเข็ม
10.ถ้ามีเลือดออกให้ใช้สำลีแห้งหรือก๊อซกดไว้ซักระยะจนกว่าเลือดจะหยุด ห้ามนวดตรงที่ฉีด
11.เก็บเครื่องใช้และทำความสะอาดให้ถูกวิธี(จริงๆถ้าเปลี่ยนเข็มและไซริงได้ทุกครั้งจะดีที่สุดแต่เปลือง) ถ้าจะใช้ซ้ำต้องระวังความสะอาดคะ ตัวเข็มแนะนำให้เปลี่ยนทุกครั้งเนื่องจากโดนเลือดซึ่งเลือดเป็นอาหารที่เชื้อโรคชอบมากคะ ไซริงถ้าไม่โดนเลือดเก็บให้สะอาดในตู้เย็นใช้ซ้ำได้คะแต่ไม่ควรเกิน3วัน (ไม่ต้องเอาไปล้างนะคะ ถ้าล้างแล้วต้องนึ่งฆ่าเชื้อ ซึ่งไม่คุ้มคะ)
8. ไม่ต้องหาอะไรมาปิดตรงจุกยางคะ แต่ต้องระวังอย่าให้ไปโดนอะไรที่ไม่สะอาด เก็นใส่กล่องเล็กๆไว้ก็ได้คะ
